بلبل

برترين و خوش آواز ترين و با حافظه ترين پرنده جهان بلبل ( هزار دستان ) ميباشد .قبل از ورود قناری به ایران نگهداری از بلبل رواج داشته است که با توسعه شهر ها و کاهش و دور شدن باغات از محل سکونت افراد و همچنین دشواری پرورش بلبل عمدتا بدلیل نوع تغذیه در حال حاضرنگهداری از بلبل رونق ندارد و تعداد اندکی هستند که بلبل نگهداری میکنند . اين پرنده زیبا و خوش آواز كه در تمام نقاط فقط به رنگ قهوه اي سير و روشن يافت ميشود طول قدش از 16 تا 20سانتي متراست . داراي نوكي بلند ( به طول يك سامتي متر ) و چشماني مشكي رنگ ، درشت وزيبا و همچنين داراي دم پهن و بلندي ميباشد .بلبل در اغلب مواقع دم پهن خود را بالا و پايين و به اطراف تكان ميدهد .اين عمل بخصوص در مواردي كه احساس خطر میکند شدت بيشتري ميگيرد . ضمن اینکه تكان دادن دم زيبايي بي نظير و چشمگير اين پرنده را آشكار ميسازد . بديهي است با اين عمل بلبل خواهد توانست دشمنان خود را به سمت خود كشيده وآنها را از حوالي لانه که بلبل ماده و جوجه ها در آن سکونت دارند گمراه سازد . بلبل با حافظه قوي خود قادر است صداي تمام پرندگان آواز خوان را تقليد نمايد وبدين خاطر نت هاي بسيار از آواز پرندگان را اجرا ميكند وبهمين دليل است كه او را هزار دستان نيز مينامند . آواز بلبل تكراري نميباشد و هر اواز با آواز قبلي متفاوت ومتغير است و بسیارنیز دلنشین میباشد . اغراق نیست اگر بگوییم در مقابل آواز بلبل صدای قناری جذابیت ندارد . غذای بلبل در طبیعت از حشرات مانند پشه ، مورچه ،ملخ ، جيرجيرك ولارو مگس و كرم ميباشد. در فصل بهارو تابستان در مناطق جنگلي و سرسبزو همچنين باغات مناطق اطراف تهران آواز دلنشين و متنوع بلبل شنيده ميشود . لازم بذكر است در فصل بهار و در مناطق خوش آب وهوا بلبلان از نيمه هاي شب آواز خواني را شروع ميكنند و صداي آنان تا يك كيلومتر شنيده ميشود .معمولا هزار دستان در فصل بهار وهمچنين تيرماه از صبح خيلي زود تا هنگام غروب آواز خواني ميكند . بلبل درطي سال دو بار توليد مثل مينمايد كه يك نوبت در اواخر فروردين ماه و نوبت بعدي در اوايل تيرماه است .هزار دستان در ارتفاع كم و نزديك زمين در لابلاي تيغ ، بوته و درختان كوچك لانه سازي ميكند وهر بار 4 يا 5 تخم به رنگ سبز تيره ميگذارد كه پس از خوابيدن مداوم بلبل ماده برروي تخم ها طي مدت 14 تا 16 روزبه جوجه تبديل ميشود . جوجه هاي بلبل بعد از گذشت مدت ده روزقبل از آنكه بتوانند پرواز كنند لانه را ترك ميكنند و براي مدتي نيز در لابلاي بوته ها و شاخه هاي درختان كوچك پنهان ميشوند و در اين مدت پدر ومادر جوجه ها غذاي آنان را تامين ميكنند . جوجه ها در مدت يكماه به حد رشد خواهند رسيد . هزار دستان از جمله پرندگاني است كه در قفس توليد مثل نميكند و نگهداري از آن در قفس نيازمند صرف وقت و توجه بيشتر نسبت به ساير پرندگان زينتي است . بلبل را بصورت جوجه يا بالغ صيد ميكنند كه در هر دو حالت نگهداري از آن بدليل نوع تغذيه داراي مشكلاتي ميباشد . چنانچه قصد نگهداري از بلبل بالغ در قفس باشد لازم است تا ماداميكه بلبل به زندگي در قفس عادت نمايد قفس او را با پارچه سفيد رنگ بپوشانند تا با سيم هاي قفس به خود آسيب نرساند . در صورتيكه جوجه بلبل صيد شود با توجه سن جوجه از اودر قفس با توجه به مراتب مندرج در ذیل نگهداري ميشود : چنانچه سن جوجه کمتر از 20 روز باشد ميبايد تا ماداميكه جوجه بتواند مستقل تغذيه كند ، روزانه به دفعات ( 15 تا 20نوبت ) دانه پارس ( دانه 18 يا دانه مرغ مينا ) و همچنين گوشت خام بدون چربي و چرخكرده يا كوبيده شده را بصورت گلوله هاي كوچك در آورده و با آب خيس نموده وداخل دهان جوجه بلبل ميگذارند . چنانچه جوجه در حدود يكماهه يا بيشتر باشد مي توان گوشت خام چرخكرده و بدون چربي را به صورت گلوله هاي كوچك در ظرف مناسب قرار داد تا جوجه از تغذيه كند .علاوه براين دانه معروف به دانه پارس ( دانه 18 يا دانه مرغ مينا ) را قدري خيس نموده وبصورت دايم در دسترس جوجه ها قرار ميدهند . از آنجا كه بلبل پرنده حشره خوار ميباشد چنانچه در هنگام اسارت نيز بتوان خوراكي مانند لارو مگس ، ملخ هاي كوچك و مورچه را در دسترس او قرار داد مسلما در نوع آواز و توانايي بلبل در آواز خواني موثر خواهد بود . از جمله مواد غذايي تقويتي براي بلبل تهيه مخلوطي از دانه پارس ، آرد نخودچي ، توت خشك ، فندق و بادام است كه با يكديگر آسياب نموده و با مقداري كم تخم مرغ رنده شده مخلوط ميشود و سپس با قدري آب مخلوط بدست آمده را مرطوب نموده و به شكل گلوله هاي كوچك در مي آورند تا غذاي مقوي براي بلبل بدست آيد . استفاده از سبزيجات ، كاهو ، هويج و فلفل دلمه اي وسيب نيزدر حد بسيار كم براي تغذيه هزار دستان لازم خواهد بود .هزار دستان و همچنين جوجه هاي آن در صورتيكه به زندگي در قفس عادت نمايند و بدرستي تغذيه ونگهداري گردند در اسارت نيز آواز خواهند خواند .دوران تولك بلبل در فصل زمستان ميباشد و جوجه هاي بلبل نيز در حدود يكماه پس از تولد پرريزي خواهند داشت كه بعد از اين پرريزي رنگ واقعي خود را بدست مي آورند . در دوران تولك لازم است به آنان رسيدگي شده و با غذاي مقوي تغذيه گردند بديهي است در اين دوران مصرف حشرات و گوشت بدون چربي ضروري ميباشد . توصیه میشود در طی دوران تولک قفس نگهداری بلبل تغییر مکان داده نشود لیکن در سایر مواقع تغییر محل قفس ضروری است وضمنا چنانچه امکان دارد محل قرار گرفتن قفس نزدیک درخت باشد که هزاردستان بتواند از حشرات اطراف درخت تغذیه کند . بلبلان هزار دستان از لحاظ آواز خواني با يكديگر تفاوت هايي دارند بدين ترتيب كه برخي از آنان با صداي بم آواز ميخوانند كه اين نوع را مرغوب تر از سايرين تشخيص ميدهند .برخی افراد بلبل را از لحاظ آوازخوانی به سه دسته تقسیم میکنند ۱- آواز خوان با نت معمولی ۲- آواز خوان با صدای بم ۳- آوازخوان موقوم .